به‌طور کلی در عصر همگرایی، ظهور رسانه‌های سنتی و محتوای آن‌ها در فرمت‌های جدید پدیده‌ای رایج و منطقی و یکی از این تغییرات و دگرگونی‌ها به‌شمار می‌رود. فرمت‌هایی که البته خود در محتوای ارائه‌شده اثرگذارند و محتوای خلاقانه‌ی خود را نیز خلق می‌کنند. این پدیدارهای نوین، در صنعت رسانه در هردو بخش ویدئو و صوت خود را نشان می‌دهند. به‌طور خاص اما در بخش صوت صنعت می‌توان مثال‌هایی همچون کتاب صوتی، نمایشنامه‌های رادیویی و . . . را بیان کرد که همه انواع مختلفی از این فرمت‌ها هستند. این فرمت‌ها به‌نوعی ضمن ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، نوعی از امتداد اَشکال رسانه‌ای اصیل در پس‌زمینه‌ی زندگی(به‌سبب صوتی بودن) محسوب می‌شوند. بنابراین از یک نگاه می‌توان بخشی از این فرم‌ها و فرمت‌های ابداعی را باهدف گسترش محتوای رسانه‌ای در تمام زندگی روزمره‌ی انسان دانست با این فرض که کمترین زمان ممکن در زندگی روزمره‌ی انسان می‌تواند فرصتی برای مصرف محتوای رسانه‌ای باشد. یکی از انواع این پدیدارهای نوین، پادکست است.
در یک تعریف کلی شاید بگوییم که پادکست یک فایل صوتی و یا حتی ویدئویی است که در آن یک محتوای رادیویی به‌صورت مشخص و با نوعی از الحاقات محتوایی و با طی یک زنجیره‌ی ارزش متفاوت نسبت به رادیو به مخاطب می‌رسد. پادکست را می‌توان امتداد رادیو در فرمتی جدید دانست.
«آدام کِری» و «دِیو واینر»، به «پدران پادکست»، مشهور هستند. این دو، از سال 2000 تا 2004، مقدمات ظهور پادکست را فراهم کردند.
زنجیره‌ی ارزش صنعت پادکست در جهان:
صنعت پادکست در دنیا به‌نسبت بسیاری از بخش‌های مختلف صنعت صوت و تصویر، الگوی درآمدی چندان منسجم و یا درآمدزایی ندارد. می‌توان گفت که بسیاری از تولیدکننده‌ها، پلتفرم‌های میزبانی پادکست و پادگیرها هنوز نتوانسته یا نخواسته‌اند ازطریق این پدیده کسب درآمد داشته باشند. اما به‌طور کلی می‌توان دو الگوی اصلی کسب درآمد در این صنعت را این‌گونه توضیح داد:
اسپانسری و تبلیغات
حق اشتراک
فروش محصولات جانبی
از یک نگاه می‌توان دو نوع الگوی درآمدی برای پادکست‌ها، نام برد:
الگوی غربی و آمریکایی
الگوی چینی
تمرکز مدل چینی، روی حق اشتراک است و با استفاده از مبلغی که از ثبت‌نام کاربران به دست می‌آورد، درآمدزایی می‌کند. در مقابل، مدل آمریکایی را داریم که غالباً با تبلیغات و اسپانسرینگ، تلاش می‌کند تا درآمد کسب کند.
پادکست در دنیا به‌شدت درحال رشد است. اهالی کرۀ جنوبی، اسپانیا، ایرلند، سوئد و آمریکا به‌ترتیب بیشترین کاربران استفاده‌کننده از پادکست را در دنیا دارند. در رده‌های بعدی، بیش‌تر، کشورهای اروپایی به چشم می‌خورند: ایتالیا، فرانسه، آلمان و بریتانیا. در کانادا، کشور همسایۀ آمریکا، نیز پادکست از محبوبیت خوبی برخوردار است. وجود ژاپن و استرالیا در این جمع نیز حاکی از جایگاه نسبتاً خوب آسیا در زمینه استفاده از پادکست است.
عمر صنعت پادکست در ایران همچون بسیاری دیگر از بخش‌های دیگر کل صنعت صوت و تصویر فراگیر، کم است و دیرتر از شکل‌گیری و رشد آن در دنیا به‌وجود آمده و رشد کرده، اما با سرعتی زیاد درحال پیشروی است. عمر اولین پادکست‌های ایرانی به بیش از حدود پنج سال نمی‌رسد. اولین پلتفرم‌های میزبانی پادکست ایران در سال 1394 به‌وجود آمدند.
در کشور ایران، درحال حاضر نزدیک به 4200 پادکستر حضور دارند که البته همه‌ی این تعداد فعال نیستند. این تعداد پادکستر تابه‌حال حدود 45000 قسمت پادکست تولید کرده‌اند یعنی هر پادکستر در ایران به‌طور متوسط تابه‌حال سابقه‌ی تولید 11 قسمت پادکست را داشته است. در ایران مجموعاً سه پلتفرم میزبانی پادکست فعالیت می‌کنند. از میان این سه پلتفرم میزبانی پادکست، دو پلتفرم شبکه‌ساز پادکست نیز محسوب می‌شوند. گفتنی است بیش از 20 پادگیر خارجی محتوای حدود 400 پادکستر را ازاین‌طریق پخش می‌کنند. در ایران پادگیر داخلی وجود ندارد و سهم این بخش از زنجیره‌ی ارزش صنعت به بازیگران خارجی رسیده است.
به‌طور کلی می‌توان 20 عنوان موضوعی را برای پادکست‌های فارسی درنظر گرفت. بیشترین محتوای تولیدشده مربوط به حوزه‌های ادبیات، مدیریت وکارآفرینی، هنر و تاریخ و روانشناسی و جامعه و کمترین موارد نیز مربوط به خبر و صدای محیط است.
مصرف پادکست در ایران رشد بالایی دارد اما عدد فعلی آن تا حد مطلوب فاصله‌ی زیادی دارد. حجم کلی مخاطبین پادکست در ایران عددی کمتر از یک میلیون نفر است! به‌طور متوسط هر قسمت یک پادکست، 425 باز توسط این مخاطبان دانلود می‌شود. دسته‌های موضوعی مدیریت، کارآفرینی و کسب‌وکار، شعر و ادبیات و روانشناسی و جامعه بیشترین و دسته‌های رانندگی، نوستالژیک، عاشقانه، روزمرگی و بازی‌های رایانه‌ای کمترین اقبال را در میان مخاطبان برخوردار بوده‌اند.
- به‌معنای واقعی کلمه در ایران صنعت پادکست چندان درآمدزا نیست. گردش مالی کلی این صنعت به بیش از حدود 100 میلیارد ریال در سال نمی‌رسد. بخش مهمی از پادکسترها و فعالین این صنعت در ایران، با اهداف دیگری غیر از درآمدزایی اقدام به تولید پادکست می‌کنند و یا هنوز نتوانسته‌اند از آن درآمدزایی کنند. از میان تمام حدود 4200 پادکستر ایرانی، تعداد آن‌هایی که ازاین‌طریق درآمد دارند، به 50 نمی‌رسد! درمیان پلتفرم‌های ایرانی نیز چنین وضعیتی به‌چشم می‌خورد. اگر بخواهیم الگوی درآمدی پادکست در ایران را با بررسی حجم کم فعالینی که از این‌طریق درآمد دارند بررسی کنیم، به حالتی ترکیبی از هردو الگوی چینی و غربی می‌رسیم:
- پادکسترهایی که از این حوزه درآمد دارند، ازطریق الگوی اسپانسری و تبلیغات کسب درآمد می‌کنند.
- پلتفرم‌های میزبانی پادکست یا الگوی درآمد مشخصی ندارند و یا ازطریق تبلیغات و دریافت حق اشتراک درآمد به‌دست می‌آورند.
- همچنین پادکسترها و پلتفرم‌های میزبانی پادکست ممکن است با تولید پادکست و کسب درآمد از راه تولید آن، هزینه‌های خود را تأمین کنند.
- مسلم است که پادکست، بخش مهمی از آینده‌ی رسانه‌های صوت در دنیا را شکل خواهد داد؛ همانطور که تابه‌الان نیز اثبات کرده که چنین جایگاهی دارد. پادکست‌ها جزو روندهای حوزه‌ی صوت و تصویر در سال 2020-2021 خواهند بود و بخش نسبتاً خوبی از سبد مصرفی رسانه توسط کاربران را تشکیل خواهد داد. بر این مورد باید بحران کرونا و تأثیر آن بر بخش‌های مختلف صنعت صوت و تصویر را نیز افزود. این بحران در ایران باعث رشد حداقل سه برابری تولید و مصرف پادکست نسبت به پیش از آن شده است و به‌نظر می‌رسد که این رشد مقطعی و تنها بسته به شرایط نبوده و با میزانی از فرازوفرود، کماکان به مسیر خود ادامه خواهد داد.
برای دریافت داده‌های خام این گزارش نیز می‌توانید درخواست خود را به ایمیل مرکز مطالعات تنظیم‌گری ساترا به نشانی researchcenter@satra.ir ارسال نمایید.